Liên Kết
Quảng cáo
Yoshimoto Yasuko "người Chăm" ở Bắc Bình
Người “không lạ”
Đối với nhiều gia đình người Chăm ở Ninh Thuận và Bình Thuận, Yoshimoto Yasuko không phải người lạ. Đối với đồng bào Chăm ở Bắc Bình, Yasuko càng thân thiết như “người trong nhà”. Bằng chứng, khi Yasuko xuất hiện trong buổi ra mắt trung tâm trưng bày văn hóa Chăm vào thứ bảy tuần trước, nhiều người đã ôm chầm cô và thăm hỏi thân mật.
Yasuko đến từ Nhật Bản, hiện đang là tiến sĩ chuyên ngành Việt Nam học, Nhân học. Đang làm việc tại Bảo tàng dân tộc học Quốc gia, vừa dạy tiếng Việt, Yasuko còn dạy văn hóa Việt Nam, dân tộc học đại cương… Ai gặp Yasuko tình cờ, khó biết rằng Yasuko thông thạo cả tiếng Chăm. Nhìn cách Yasuko trò chuyện với người dân bản địa, không ai nghĩ Yasuko là người nước Nhật. “Yasuko học tiếng Chăm từ năm 1998” – cô vui vẻ cho biết.
Yasuko bắt đầu hành trình nghiên cứu văn hóa Việt Nam, cụ thể văn hóa truyền thống Chăm từ những năm 1997. Lĩnh vực Yasuko tập trung nghiên cứu chính là văn hóa truyền thống của cộng đồng người Chăm theo đạo Bà Ni.
Đi qua nhiều vùng đất, nơi đâu cũng để lại những ấn tượng tốt đẹp đối với cô. Yasuko kể rằng: nhiều nhất là hai tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận. Thời điểm đó, việc tiếp cận với người dân bản địa để tìm hiểu về đời sống, văn hóa, sinh hoạt của người dân tộc Chăm, không hề đơn giản. Càng khó khăn hơn về mặt thủ tục, khi Yasuko lại là người nước ngoài “lạ hoắc”… “Bây giờ dễ rồi, mọi người quen với Yasuko rồi” – Yasuko vui vẻ.
“Văn hóa Chăm nhiều thú vị lắm, ngay cả giữa Ninh Thuận và Bình Thuận cũng hơi khác” – Yasuko, giải thích; “Trong cộng đồng người Chăm theo đạo Bà Ni, số lượng thầy Chang nhiều hơn. Và ở thị xã Phan Rang, giới trí thức Chăm cũng khá nhiều. Có thể hiểu rằng Phan Rang là trung tâm của văn hóa Chăm, vì có nhóm đền tháp nổi tiếng, có trung tâm văn hóa Chăm lâu rồi. Bình Thuận chỉ mới bắt đầu”.
Chia sẻ niềm vui với cộng đồng Chăm ở Bắc Bình, nhân dịp trung tâm trưng bày văn hóa Chăm hoạt động – một sự kiện có ý nghiã đối với người Chăm Bình Thuận, Yasuko phần khởi: “Tôi nghĩ rằng, đây sẽ là cơ hội tốt để người Chăm tự hào về văn hóa dân tộc mình, để nhiều người biết nhiều hơn về văn hóa Chăm”.
Yasuko có tình yêu mãnh liệt với văn hóa Chăm, và để nuôi nấng tình yêu ấy khi sang Việt Nam, trong vòng một năm Yasuko bắt đầu học tiếng Chăm. Sống với nhiều người dân bản xứ lâu ngày đến mức thân thiết như trong gia đình. Cuộc gặp gỡ của chúng tôi luôn gián đoạn bởi những lời chào của người quen với Yasuko. Yasuko đáp lại bằng tiếng Chăm. “Yasuko sống nhiều nhất ở xã Phan Thanh, Phan Hiệp, Phan Hòa nên mọi người biết” – cô nói.
Đến bằng sự khâm phục
Ngay từ khi bắt đầu nghiên cứu văn hóa Chăm, Yasuko đã nghĩ ngay đến việc học thạo tiếng Chăm. “Tiếng Chăm khó lắm” – Yasuko giải thích “Không giống như tiếng Nhật hiragana, nói như thế nào thì viết như thế. Tiếng Chăm viết khác, nói khác”.
Yasuko cũng lý giải tại sao cô tìm đến với văn hóa Chăm: sự khâm phục. Khâm phục bắt nguồn từ những giá trị văn hóa, những sinh hoạt thường nhật. Quan trọng hơn người Chăm có những nghi lễ, nhạc cụ và cả những giá trị văn hóa vật thể còn lưu giữ hàng ngàn năm qua.
“Văn hóa Chăm rất thú vị, nhưng thời gian trước không phải ai muốn chiêm ngưỡng, tìm hiểu cũng có thể được nhất là đối với khách du lịch. Vì khi đó, mọi thứ được lưu giữ tại nhà bà Thềm” – Yasuko nói: “Bây giờ, có trung tâm trưng bày rồi, chắc chắn sẽ có ý nghĩa đối với người Chăm ở khu vực này. Đối với khách du lịch, Yasuko nghĩ rằng, trung tâm sẽ thu hút mọi người”.
Sống ở Việt Nam hơn 10 năm, Yasuko dành nhiều thời gian cho những vùng đất mình yêu thương. Yasuko thường chọn những bộ trang phục truyền thống của người Chăm trong những dịp lễ tết, hay những nghi lễ truyền thống mà Yasuko có dịp tham gia. “Yasuko có hơn 10 bộ trang phục Chăm, mỗi năm đều phải may… vì mỗi năm chật đi một chút” – Yasuko cười e thẹn. Hiện nay, cả gia đình Yasuko đều sống và làm việc ở Việt Nam
Theo Quang Nhân - Báo Bình Thuận
